bibliografie en bronnen nieuwsbrief 27 en 28

Bibliografie en aantekeningen, bij Nieuwsbrief nr.27

  1. Aan de hand van 10 gele postkaarten (PK), 2 witte kaartjes en 3 brieven (BR) uit het familiearchief English-Goedemé kunnen wij enigszins het wedervaren van Joe en Elisa reconstrueren tussen 4 aug. en 21 okt. 1914, de eerste tragische oorlogsmaanden. Waarschijnlijk beschikte Joe over een aantal voorgedrukte postkaarten met een poststempel van 5 centiem.
  2. Hoe komt het dat Joe als geboren Bruggeling gemobiliseerd werd in Antwerpen? Joe was op 8 juli 1902 in Brugge vrijwillig toegetreden tot het Belgisch leger door lottrekking. Hij was in actieve militaire dienst in Antwerpen van 1 oktober 1902 tot 28 september 1904. Hij combineerde gedurende 2 jaar zijn legerdienst met zijn studies als kunstschilder aan de Academie in Antwerpen onder het statuut van “Universitaire”. Hij behoorde tot de 2de Divisie, het 7de Linieregiment, de 6de Batterij, de 4e Compagnie met stamboeknummer 52481. Hij kon tot 1915 opgeroepen worden in geval van oorlog…
  3. PK.1 /postdatum 4 aug. 1914/ van Joe aan Elisa Goedemé, Markgravestraat 8, Antwerpen. Recto: voorgedrukte Carte postale – postkaart. Verso: handschrift van Joe met pen en zwarte inkt. Enkele watervlekjes, Joe’s of Lisa’s tranen?
  4. PK.2 /postdatum 5 aug.1914/ van Joe aan Elisa Goedemé. Verso: volgeschreven met pen en zwarte inkt.
  5. In Antwerpen verbleven tot aan WO I heel wat Duitse families. Ook de familie Goedemé was met sommigen van hen bevriend of bekend. Via het beroep van vader Karel Goedemé, eerst in “de Volksvriend” een caféchantant op de Visberg, later als “facteur van bier” en als lid van diverse verenigingen. En ook via het beroep van zus Henriette, die verpleegster vroedvrouw was. Zie ook: Triest Monika en Van Poucke Guido, De oorlog na de Groote oorlog. Anti-Duitse repressie in België na WO I. Polis, 2015.
  6. PK.3 /postdatum 7 aug. 1914/ van Joe aan Elisa Goedemé. Verso: eivol-geschreven met pen en zwarte inkt.
  7. PK.4 /postdatum 9/10 aug.1914/ van Joe aan “de Republiek” Vrijdagmarkt nr.1, Brugge. Recto: afzender heer doktoor Van Looveren Brasschaat (voor Joe E.) Verso: eivol-geschreven met pen en zwarte inkt.
  8. Vader Henry English runde met zijn dochters een goud-borduuratelier in Brugge die vooral cliënteel had in de Brugse burgerij, de Engelse kolonie en ook in mindere mate bij Duitse families. En vooral voor katholieke zuilorganisateis ook flamingantische, waarbij Joe wel eens vlaggen ontwierp
  9. PK.5 /postdatum 14 aug. 1914/ van Joe aan Elisa. De kaart was zaterdag 15 aug. in Antwerpen afgestempeld, feest van O.L.Vr. Hemelvaart.
  10. PK.6 / postdatum 22 aug.1914/ van Joe aan Elisa (in Antwerpen). Recto: voor het eerst vermelding van zijn militair adres “7de regiment de forteresse de la position (?) 6/4 d’Anvers” (=6 de Batterij, 4e compagnie) ofwel via Dr. Van Looveren. Verso: 1e gedeelte met pen en zwarte inkt, 2e deel in zwart potlood.
  11. PK.7/ postdatum 25 aug. 1914/ van Joe aan Elisa/ recto en verso in potlood geschreven (verso eivol)
  12. BR.1 / dat. Zondag 30 aug. / van Joe aan Elisa/ 4 pagina’s (18cm x 11) eivol in potlood.
  13. BR.2 /postdat. 8 september 1914, op originele omslag/ van Joe aan Elisa/ 4 pagina’s (18 x 11) vol geschreven in potlood.
  14. Joe English, Mon ami Gaston, Brasschaat 15 sept. 1914, (20 x 30cm) tekening in zwart potlood op schrijfpapier.
  15. PK.8 / postdatum 11.09.1914/ van Joe aan Elisa/ recto en verso in potlood (verso eivol)

    Bibliografie en aantekeningen , bij Nieuwsbrief nr. 28

  16. PK.9, postdatum 4 X 1914 van Joe aan Elisa, Antwerpen.
  17. Witte kaart van Lisa aan Joseph English, 7Regiment de forteresse, 6/4 Brasschaat, 6 oktober 1914.
  18. 3 / Joe aan Elisa, waarschijnlijk 6 oktober 1914, 3 blz. Deel 1 in blauw potlood, tweede deel in bruin potlood.
  19. B.E.M. Dufrane, le colonel, commandant du 7, “7me Régiment de Ligne”. Historique du régiment. Le 4 janvier 1923 (?), getypt kwarto. Bewaarplaats: Belgisch legermuseum Brussel. (Dank aan Sam Vanoverschelde)
  20. Het verhaal van de inval en de vluchtelingen kwam in de schaduw te staan van de loopgravenoorlog en de harde bezetting. Misjoe Verleyen en Marc De Meyer doen hiervan het aangrijpend relaas in: Augustus 1914. België op de vlucht. Manteau, 2013, 232blz.
  21. 10, schenking vanwege de fam. De Baets uit Adegem aan het archief van de familie English-Goedemé. / Recto (voorgedrukt) Boekhandel Edmond DE BAETS-DE MUER, Adegem. Verso: in zwarte inkt geschreven(zie tekst). Bemerk: Joe geeft niet zijn eigen thuisadres op maar dat van de fam. English, Vrijdagmarkt. Het vers zou geïnspireerd zijn op een gedicht van Victor Hugo “Après la bataille”. Waarom logeerde Joe bij de familie De Baets? Edmond was een oud-leerling van Henry English, die leraar Engels was aan de Nijverheidschool in Brugge en goed bevriend gebleven. Edmond De Baets woonde op het dorp Adegem in een woning die later werd afgebroken en als meisjesschool terug herbouwd. In deze woning logeerde Joe met zijn twee kameraden. (met dank aan de familie De Baets voor deze kostbare informatie).  
  22. De Schaepdrijver Sofie, Bolwerk Brugge. Bezette stad in 14-18. Hannibal, 2014, 214 blz.
  23. Witte briefkaart eivol handgeschreven in potlood, Joe aan “Liefste Vader en zuster en broers”, zonder datum (eind oktober-begin november 1914 ?), (voorzijde) SM (Service Militaire) (aan)   Mc. Grath Esq.   Aspley house Jinckley Lane, Hendon London N. England. “Please let follow to H.P.English”     In het familiearchief English-Goedemé wordt een met de hand geschreven kopie door Elisa Goedemé bewaard.
  24. De 2 bijdragen in deze en vorige Nieuwsbrief zijn op basis van recent archief onderzoek, een uitbreiding van het hoofdstuk “Als de oorlog komt”. In: Luc Vandeweyer, Joe English 1914-1918. Kunstenaar tussen Frontbeweging en Activisme. IJzertorenmuseum, 2008, p.23-33.